नवीन ग्लोबल सोलर थर्मल रिपोर्ट २०२१ (खाली पहा) नुसार, २०२० मध्ये जर्मन सोलर थर्मल मार्केट २६ टक्क्यांनी वाढेल, जे जगभरातील इतर कोणत्याही मोठ्या सोलर थर्मल मार्केटपेक्षा जास्त आहे, असे जर्मनीच्या स्टुटगार्ट विद्यापीठातील इन्स्टिट्यूट फॉर बिल्डिंग एनर्जेटिक्स, थर्मल टेक्नॉलॉजीज अँड एनर्जी स्टोरेज - आयजीटीईचे संशोधक हॅराल्ड ड्रक यांनी जूनमध्ये आयईए एसएचसी सोलर अकादमीमध्ये भाषणादरम्यान सांगितले. ही यशोगाथा मुख्यत्वे जर्मनीच्या अत्यंत आकर्षक बीईजी. कार्यक्रमाद्वारे ऊर्जा-कार्यक्षम इमारतींना वित्तपुरवठा करण्यासाठी तसेच देशाच्या वेगाने वाढणाऱ्या सोलर डिस्ट्रिक्ट हीटिंग सबमार्केटद्वारे देण्यात येणाऱ्या तुलनेने उच्च प्रोत्साहनांमुळे असू शकते. परंतु त्यांनी असा इशारा देखील दिला की जर्मनीच्या काही भागांमध्ये चर्चा होत असलेल्या सौर जबाबदाऱ्या प्रत्यक्षात पीव्हीला अनिवार्य करतील आणि उद्योगाने मिळवलेल्या नफ्याला धोका निर्माण करतील. तुम्हाला वेबिनारची रेकॉर्डिंग येथे मिळेल.

त्यांच्या सादरीकरणात, ड्रकर यांनी जर्मन सौर थर्मल बाजारपेठेच्या दीर्घकालीन उत्क्रांतीची रूपरेषा सांगून सुरुवात केली. यशोगाथा २००८ मध्ये सुरू झाली आणि जर्मनीमध्ये स्थापित केलेल्या १,५०० मेगावॅट सौर थर्मल क्षमतेमुळे किंवा सुमारे २.१ दशलक्ष चौरस मीटर कलेक्टर क्षेत्रामुळे जागतिक तेलाच्या शिखर वर्षाच्या बहुतेक काळात ती मानली गेली. "आम्हाला सर्वांना वाटले होते की त्यानंतर गोष्टी जलद होतील. पण नेमके उलट घडले. वर्षानुवर्षे क्षमता कमी होत गेली. २०१९ मध्ये, ती ३६० मेगावॅटपर्यंत घसरली, जी २००८ मध्ये आमच्या क्षमतेच्या सुमारे एक चतुर्थांश होती," ड्रकर म्हणाले. याचे एक स्पष्टीकरण असे होते की, सरकारने त्यावेळी पीव्हीसाठी "खूप आकर्षक फीड-इन टॅरिफ" देऊ केले होते. परंतु २००९ ते २०१९ या दशकात जर्मन सरकारने सौर थर्मल प्रोत्साहनांमध्ये कोणतेही महत्त्वपूर्ण बदल केले नसल्याने, हे प्रोत्साहन तीव्र घसरणीचे कारण होते हे नाकारता येत नाही. मानसिक दृष्टिकोनातून, गुंतवणूकदार टॅरिफमधून पैसे कमवू शकतात म्हणून पीव्हीला प्राधान्य दिले जाते. दुसरीकडे, सौर थर्मलला प्रोत्साहन देण्यासाठी मार्केटिंग धोरणांमध्ये तंत्रज्ञान बचत कशी निर्माण करते यावर लक्ष केंद्रित केले पाहिजे. "आणि, नेहमीप्रमाणे."

सर्व नवीकरणीय ऊर्जा स्रोतांसाठी समान संधी

तथापि, परिस्थिती वेगाने बदलत आहे, असे ड्रकर म्हणतात. काही वर्षांपूर्वीच्या तुलनेत फीड-इन टॅरिफ खूपच कमी फायदेशीर आहेत. एकूण लक्ष साइटवरील वापराकडे वळत असताना, पीव्ही सिस्टीम अधिकाधिक सौर थर्मल इंस्टॉलेशनसारखे बनत आहेत आणि गुंतवणूकदार त्यांच्याद्वारे बचत करू शकतात पण पैसे कमवू शकत नाहीत. बीईजीच्या आकर्षक वित्तपुरवठा संधींसह, या बदलांमुळे २०२० मध्ये सौर थर्मल २६% ने वाढण्यास मदत झाली आहे, परिणामी नवीन स्थापित क्षमतेच्या सुमारे ५०० मेगावॅटवा भाग वाढला आहे.

BEG घरमालकांना तेलावर चालणाऱ्या बॉयलरना सौर-सहाय्यित हीटिंगने बदलण्याच्या खर्चाच्या ४५% पर्यंत अनुदान देते. २०२० च्या सुरुवातीपासून प्रभावी असलेल्या BEG नियमांचे एक वैशिष्ट्य म्हणजे ४५% अनुदान दर आता पात्र खर्चांना लागू होतो. यामध्ये हीटिंग आणि सोलर थर्मल सिस्टम, नवीन रेडिएटर्स आणि अंडरफ्लोर हीटिंग, चिमणी आणि इतर उष्णता वितरण सुधारणा खरेदी आणि स्थापित करण्याचा खर्च समाविष्ट आहे.

आणखी आश्वासक गोष्ट म्हणजे जर्मन बाजारपेठ वाढणे थांबलेले नाही. हीटिंग आणि सोलर उद्योगाचे प्रतिनिधित्व करणाऱ्या दोन राष्ट्रीय संघटना BDH आणि BSW सोलर यांनी संकलित केलेल्या आकडेवारीनुसार, जर्मनीमध्ये विकल्या जाणाऱ्या सोलर कलेक्टरचे क्षेत्र २०२१ च्या पहिल्या तिमाहीत गेल्या वर्षीच्या याच कालावधीच्या तुलनेत २३ टक्क्यांनी आणि दुसऱ्या तिमाहीत १० टक्क्यांनी वाढले आहे.

कालांतराने सौर जिल्हा हीटिंग क्षमता वाढत आहे. २०२० च्या अखेरीस, जर्मनीमध्ये ४१ SDH प्लांट कार्यरत आहेत ज्यांची एकूण क्षमता सुमारे ७० मेगावॅटवा आहे, म्हणजेच सुमारे १००,००० चौरस मीटर. लहान राखाडी भाग असलेले काही बार औद्योगिक आणि सेवा क्षेत्रांसाठी उष्णता नेटवर्कची एकूण स्थापित क्षमता दर्शवतात. आतापर्यंत, या श्रेणीमध्ये फक्त दोन सौर फार्म समाविष्ट केले गेले आहेत: २००७ मध्ये फेस्टोसाठी बांधलेली १,३३० चौरस मीटर सिस्टम आणि २०१२ मध्ये कार्यरत झालेल्या रुग्णालयासाठी ४७७ चौरस मीटर सिस्टम.

कार्यरत SDH क्षमता तिप्पट होण्याची अपेक्षा आहे.

ड्रुकचा असाही विश्वास आहे की येत्या काही वर्षांत मोठ्या सौर औष्णिक प्रणाली जर्मन यशोगाथेला पाठिंबा देतील. जर्मन संस्था सोलाइट्सने त्यांची ओळख करून दिली होती, जी नजीकच्या भविष्यात अंदाजात दरवर्षी सुमारे 350,000 किलोवॅट जोडण्याची अपेक्षा करते (वरील आकृती पहा).

एकूण २२ मेगावॅट प्रतिदिन क्षमतेच्या सहा सौर केंद्रीय हीटिंग स्थापनेच्या लाँचिंगमुळे, जर्मनीने गेल्या वर्षी डेन्मार्कच्या क्षमतेत वाढ केली, ७.१ मेगावॅटच्या ५ एसडीएच सिस्टीम पाहिल्या. २०१९ मध्ये २०२० मध्ये सामील झाल्यानंतर एकूण क्षमता वाढली. यामध्ये जर्मन री-सर्वात मोठा प्लांट, लुडविग्सबर्ग येथील १०.४ मेगावॅट सिस्टीमचा समावेश आहे. या वर्षी अद्याप सुरू होणाऱ्या नवीन प्लांटमध्ये १३.१ मेगावॅट डे सिस्टीम ग्रीफ्सवाल्ड आहे. पूर्ण झाल्यावर, लुडविग्सबर्ग प्लांटच्या आधी स्थित ही देशातील सर्वात मोठी एसडीएच स्थापना असेल. एकूणच, सोलिट्सचा अंदाज आहे की जर्मनीची एसडीएच क्षमता पुढील काही वर्षांत तिप्पट होईल आणि २०२० च्या अखेरीस ७० मेगावॅटवरून २०२५ च्या अखेरीस सुमारे १९० मेगावॅटपर्यंत वाढेल.

तंत्रज्ञान तटस्थ

"जर जर्मन सौरऊर्जा बाजारपेठेच्या दीर्घकालीन विकासाने आपल्याला काही शिकवले असेल, तर ते म्हणजे आपल्याला अशा वातावरणाची आवश्यकता आहे जिथे विविध अक्षय तंत्रज्ञान बाजारपेठेतील वाटा मिळवण्यासाठी योग्य स्पर्धा करू शकतील," असे ड्रकर म्हणाले. त्यांनी धोरणकर्त्यांना नवीन नियम तयार करताना तंत्रज्ञान-तटस्थ भाषा वापरण्याचे आवाहन केले आणि इशारा दिला की सध्या अनेक जर्मन राज्ये आणि शहरांमध्ये ज्या सौर जबाबदाऱ्यांवर चर्चा केली जात आहे ती मूलतः पीव्ही निर्देशांपेक्षा अधिक काही नाही, कारण त्यांना नवीन बांधकामांवर किंवा इमारतींच्या दुरुस्तीसाठी छतावरील पीव्ही पॅनेलची आवश्यकता असते.

उदाहरणार्थ, दक्षिण जर्मन राज्य बाडेन-वुर्टेमबर्गने अलीकडेच असे नियम मंजूर केले आहेत जे २०२२ पासून सर्व नवीन अनिवासी संरचनांच्या (कारखाने, कार्यालये आणि इतर व्यावसायिक इमारती, गोदामे, पार्किंग लॉट आणि तत्सम इमारती) छतावर पीव्ही जनरेटर वापरणे अनिवार्य करतील. बीएसडब्ल्यू सोलरच्या हस्तक्षेपामुळेच, या नियमांमध्ये आता कलम ८अ समाविष्ट आहे, जे स्पष्टपणे सूचित करते की सौर संग्राहक क्षेत्र नवीन सौर आवश्यकता देखील पूर्ण करू शकते. तथापि, सोलर संग्राहकांना पीव्ही पॅनेल बदलण्याची परवानगी देणारे नियम लागू करण्याऐवजी, देशाला एक वास्तविक सौर बंधन आवश्यक आहे, ज्यामध्ये सौर थर्मल किंवा पीव्ही सिस्टमची स्थापना किंवा दोन्हीचे संयोजन आवश्यक आहे. ड्रकचा असा विश्वास आहे की हा एकमेव योग्य उपाय असेल. "जेव्हा जेव्हा चर्चा जर्मनीमध्ये सौर बंधनाकडे वळते."